Tomasz Kołocz śląski z makiem to jedno z dwóch najważniejszych ciast na Śląsku. To mające wielowiekowe tradycje ciasto pieczone i podawane jest obowiązkowo na Śląsku chyba na każdą okazję. Urodziny, imprezy okolicznościowe, czy Święta nie mogą obyć się bez kołocza śląskiego z makiem i/lub serem. Często piecze się oba te kołocze jednocześnie i serwuje pokrojone na jednym talerzu. Spód kołocza zawsze jest drożdżowy, na nim zaś spoczywa aromatyczna masa makowa. Na wierzchu obowiązkowa posypka, ewentualnie druga warstwa ciasta drożdżowego. Kołocz śląski z makiem to sycące, ale naprawdę pyszne ciasto, którym zachwyceni będą wszyscy fani makowych wypieków.
Składniki na ciasto na kołocz śląski
250 gramów mąki pszennej
25 gramów świeżych drożdży
50 gramów cukru
pół szklanki letniego mleka
1 wiejskie jajko
50 gramów masła
cukier waniliowy lub aromat waniliowy
sól
Składniki na masę makową
400 gramów mielonego maku
szklanka mleka i szklanka wody do zaparzenia maku
2-3 łyżki miodu
45 gramów masła
2 łyżki mąki pszennej
60 gramów migdałów w płatkach
80 gramów orzechów włoskich
garść rodzynek
2-4 sztuki białek jajek kurzych
aromat waniliowy
aromat migdałowy
cukier, sól
Składniki na posypkę
200 gramów mąki pszennej
100 gramów masła
100 gramów cukru
pół łyżeczki proszku do pieczenia
aromat waniliowy
sól
Przepis na kołocz śląski z makiem
Zaczynamy od przygotowania ciasta drożdżowego. Aby zrobić zaczyn wlej do miski letnie (około 36 stopni Celsjusza) mleko i rozpuść w nim drożdże. Dodaj łyżeczkę cukru, zamieszaj, a następnie dodaj łyżeczkę mąki. Zamieszaj, aby uzyskać konsystencję śmietany. Pozostaw na 15 minut pod przykryciem w ciepłym miejscu. Podczas gdy zaczyn rośnie roztop w rondelku masło i pozostaw, aby nieco przestygło. Po wskazanym powyżej czasie zaczyn powinien dość wyraźnie wzrosnąć. Jeśli tak się nie stało oznacza to, że prawdopodobnie mleko było za gorące, albo za zimne i drożdże nie podjęły pracy. W takim wypadku musisz zrobić nowy zaczyn. Do zaczynu wsyp mąkę, pozostałe mleko, cukier i rozkłócone jajko. Dodaj również wanilię lub aromat waniliowy oraz szczyptę soli. Następnie dobrze wymieszaj całość. Gdy składniki połączą się w jednolitą masę dolej przestudzone masło i wyrób na gładkie ciasto. Wyrobione ciasto drożdżowe odstaw (pod przykryciem) w ciepłe miejsce aby wyrosło.
Porada-> ciasto drożdżowe lubi ciepło, zatem wszystkie składniki muszą mieć temperaturę pokojową. Ważne jest także aby miska, w której wrabiasz ciasto i Twoje dłonie również były ciepłe.
Podczas gdy ciasto drożdżowe wyrasta przygotuj posypkę. Mąkę przesiej na blat, dodaj pokrojone w kawałki zimne masło i pozostałe składniki posypki. Następnie dużym nożem przesiekaj całość, aby rozdrobnić masło nie ogrzewając go dłońmi. Szybko zagnieć całość na kruche ciasto. Owiń folią spożywczą i wstaw do lodówki na 30 minut.
Porada-> podczas zagniatania kruchego ciasta warto dolać 1-2 łyżki letniej wody, aby składniki szybciej i lepiej połączyły się. W przeciwnym razie możesz mieć problem z wciąż rozpadającym się kruchym ciastem.
Pora przygotować masę makową. Wsyp zmielony mak do dużego garnka i wlej do niego po szklance gorącej wody i mleka (pół na pół). Zamieszaj, zaczekaj chwilę, ewentualnie odparuj nadmiar płynu na gazie jeżeli to konieczne. Następnie dodaj do maku posiekane grubo bakalie, miód, aromaty waniliowy i migdałowy, a także szczyptę soli. Z mąki i masła zrób jasną zasmażkę. W tym celu rozpuść na patelni masło i wsyp mąkę. Smaż chwilę mieszając od czasu do czasu, aż zasmażka lekko się zezłoci. Gotową zasmażkę wlej do masy makowej. Zamieszaj, spróbuj, ewentualnie dodaj jeszcze miodu do smaku jeśli zachodzi taka potrzeba. Z białek 2-4 jajek (ilość zależy od stopnia nawilżenia Twojej masy makowej, co musisz ocenić samodzielnie) ubij sztywną pianę. Dodawaj pianę do masy makowej po 2-3 łyżki delikatnie mieszając masę.
A co tam słychać u naszego ciasta drożdżowego? Jest świetnie, bowiem ciasto podwoiło swoją objętość. Rozwałkuj delikatnie ciasto na rozmiar Twojej blachy.
Porada-> podane w niniejszym przepisie składniki i ich ilości tworzą ciasto najlepiej pasujące do blachy o wymiarach 26×26 centymetrów lub nieco większej. Kołocz śląski z makiem nie powinien być za wysoki, więc nie stosuj mniejszej blachy na podane tutaj ilości składników.
Przełóż rozwałkowane ciasto na nasmarowaną tłuszczem blachę i ponakłuwaj je widelcem, aby nie podniosło się podczas pieczenia. Na ciasto nałóż masę makową i delikatnie ją rozsmaruj na cieście na całą wielkość blachy. Wyjmij z lodówki kruche ciasto i nakładaj grube kawałki posypki na wierzch masy makowej. Piecz w piekarniku nagrzanym do temperatury 190 stopni Cejslusza przez około 45 minut. Uważaj, aby nie przepiec ciasta! O upieczeniu ciasta decydować powinien tzw. test suchego patyczka.
Kołocz śląski z makiem propozycja podania
Podawaj pokrojony na nieduże kawałki na talerzu razem z kołoczem śląskim z serem i innymi łakociami, które muszą obowiązkowo zdobić śląski stół podczas każdej uroczystości.
Przygotuj także wybitny i tradycyjny makówki śląski deser obowiązkowy na Boże Narodzenie. Zjedz również niesamowity suflet warzywny.
